Onze drie weken zomervakantie in 2016. Van Robin en mij. Dit jaar om meerdere redenen memorabel. De eerste keer sinds lang dat we weg zijn zonder Krijn. Sterker nog, voor het grootste deel met z’n tweetjes. Hugo was op roadtrip met vrienden en daarna aan het vakantiewerk. Na onze eerste week lekker rommelen en klussen, kwamen Cleo en haar beste vriendin met Blablacar en TGV via Parijs naar ons huis in Frankrijk. Midden in de hittegolf. Een weekje luieren, hangmat hangen, bakken in de zon, jonge zwaluwtjes kijken, genieten van het Franse eten – inclusief marshmallows bij het kampvuurtje en vallende sterren kijken. Het geluid van de hardhandig neerknallende Yahtzee-dobbelsteenbeker op de biertafel in de tuin klonk veelvuldig. Veel te warm om te gaan vissen, paardrijden, lange wandelingen maken of shoppen. Achttien en onthaasten; na een week was de een helemaal klaar voor haar introductieweek op de universiteit in Amsterdam en de ander voor het zoeken van een goede bijverdienste om de wereldreisplannen in de tweede helft van dit tussenjaar te kunnen betalen.
We hadden als wisselplek Maastricht bedacht. Zoals gescheiden ouders hun kinderen aan elkaar overhandigen, zouden wij kinderen ruilen. Dochter met vriendin op de trein naar huis zetten en wisselen voor zoon die uit de trein zou stappen. Maar Krijn had het erg naar zijn zin op zijn logeeradres. Zo erg dat hij heel graag nog een week wilde blijven. Hij had het gevraagd aan de begeleiding en ze waren akkoord. En – niet onbelangrijk – het kon ook. ‘Vinden jullie het dan ook goed?’ Lang hoefden we niet na te denken. Dus heb ik op zaterdag de meiden 300 km verderop bij het station afgezet om daarna dezelfde 300 km weer terug te rijden. Wel even bij de Appie een doos druiven en drie Edammer kaasjes (voor de Franse dorpsgenoten) gekocht. Wie mij kent, weet dat ik het geen straf vind om een dag in een auto met airco door te brengen als de temperatuur onder de strakblauwe hemel richting 40 graden stijgt.
Die zondag was het gelukkig iets koeler. Nog steeds mooi blauw, maar met af en toe een wolkje. Waaruit soms zelfs een paar minuten durend verkoelend buitje viel. Robin en ik waren naar het vliegveldje bij Verdun gereden voor een dag met vliegtuigen. Op memorabele grond waar tijdens La Grande Guerre van 1914 tot 1918 onmenselijk veel slachtoffers zijn gevallen. Een dag waar nu (bijna 20.000 lazen we achteraf) mensen samen kwamen deze periode te herdenken en – vooral – vliegenierskunsten te bewonderen. Van een replica uit 1913, via oude twee- en zelfs een driedubbeldekker via de wonderschone gratie van een wereldkampioen zweefvliegtuig naar de brute krachten van het huidige Franse jachtvliegtuig de Rafale. De straaljager die met afterburner de piloot in ultrakorte bochten aan hoge G-krachten blootstelt en het publiek aan oorverdovend gebulder. Voor aanvang van het officiële programma kwamen ze als voorproefje in strakke formatie de lucht openscheuren met een onverwachte fly by: 8 Alphajets van Patrouille de France, het demonstratieteam van de luchtmacht. Gaaf! Als afsluiting van de ‘meeting‘ voerden ze op de aanzwellende muziek van Hans Zimmer (Batman) een vliegshow op met bijna ballet-allure.
Mijn enthousiasme voor vliegshows wordt niet gedeeld door Robin; dit was zijn allereerste keer. Overgehaald door de historische locatie en herdenkingsboodschap ging hij mee. Het viel hem niet tegen, vooral de gemoedelijke familie-uitjessfeer (ondanks de duidelijke aanwezigheid van gewapende gendarmerie en dat iedereen gefouilleerd werd bij aankomst). Ik herinner me mijn kennismaking met vliegshows als de dag van gisteren. Zomer 1988 in Soesterberg. Over herdenken gesproken; ik heb daar toen onder andere gesproken met Ivo Nutarelli, een piloot van het Italiaanse demoteam Le Frecce Tricolore. Wow, voelde ik me stoer!
Tot hij bij zijn volgende show in Ramstein om het leven kwam. Vier seconden te vroeg ingedraaid, waardoor zijn toestel twee andere schampte en het recht het publiek in vloog als een bal brandende kerosine. Zeventig doden, waaronder drie piloten en honderden gewonden. Vandaag exact 28 jaar geleden. Bij vliegshows denk ik er altijd even aan.
De laatste herinnering popte helemaal aan het eind van deze heerlijke zomervakantie op. Toen we op de dag van vertrek de versgeschilderde lichtgroene deur achter ons ‘Frankrijkhuisje’ sloten, was het precies 17 jaar geleden dat wij voor het allereerst door diezelfde toen donkerbruine deur naar binnen liepen en met nog door de zon verblindde ogen de hal in keken met de stenen muren. Het was ook toen een warme dag. Buiten een woestenij van manshoog gras, brandnetels en distels rond het huis, binnen koel, de met diepvrieskisten gevulde hal, alle kieren en gaten vol hondenharen, de enorme schouw – verstopt onder behang – in de keuken die dienst deed als hondenmand, allemaal spullen van de bejaarde huurder die al maanden in een verpleeghuis lag. En toch was ik direct verliefd op de plek en het huis. Ik keek om me heen en zag onze drie hummeltjes. Krijn was net 5 jaar, Hugo 3,5 jaar en Cleo 1,5 jaar. Ze renden rondjes door het huis, vonden grote schatten (‘kijk papa, een dode muis’), deden verstoppertje in de tuin. Alles met gelukzalige koppies, alsof ze nooit anders gewend waren en ze wilden niet meer weg. In de verte loeide een koe, de geur van hooi en een bij vloog zoemend voorbij. Zwaluwen om het huis en musjes in het droge zand. Het boeren buitenleven van mijn mooiste jeugdherinneringen. De afgelopen drie weken kwam die rust en dat gevoel weer helemaal terug, ook nu onze eigen vogeltjes langzaam uitvliegen.
LEEUWENHART KRIJN 
Is je meer dan van harte gegund. X Wilma
Wat prachtig geschreven Warna! Fijn dat jullie een heerlijke vakantie gehad hebben…. eindelijk weer lekker naar Frankrijk. Het is jullie gegund!
Ankie