Martelwerktuigen die geschiedenis maken

“Dat zou ik wel fijn vinden ja, ga maar mee”. Zestien jaar, maar de aanwezigheid van zijn moeder – als hij eindelijk, eindelijk overstag is – bij het bezoek aan de kapper vindt hij toch fijn. Ook wel schattig; bij zijn jongere broer en zus hoef ik daar meestal niet meer mee aan te komen, dan krijg ik als reactie de puberversie van de kleutermantra ‘Nee, zelluf doen!!’.
Dus fietsen we samen naar het dorp. Het valt me onderweg op dat vandaag iedereen zich in een Krijn-tempo voortbeweegt; tja, als er maar genoeg ijs en spiegelgladde sneeuw ligt….

Bij de kapper krijgen we drinken aangeboden. Ik neem koffie met suiker. Krijn slaat de voorgestelde warme chocomel beleefd af “nee, ik heb liever een kopje thee”. Hij mag zelf de smaak kiezen en ja hoor… de kapster krijgt een typische (Asperger)Krijn-reactie; hij wil alle beschikbare smaken weten. Het meisje komt moeizaam tot vijf en als ze merkt dat hij bloedserieus wacht op het vervolg pakt ze de grote doos, geeft die aan hem en gaat weer aan het werk. “Wat een luxe hier, dat heb ik zelfs bij mijn stage niet, zo’n mooie doos met allemaal smaken”, laat hij zich ontvallen tegen mij – en pakt het gebruikelijke zakje groene thee.

Als hij aan de beurt is mag ik meelopen en vanuit de knipstoel naast de zijne toekijken en luisteren. Voel een golfje moederlijke vertedering. Daar zit ik dan met mijn grote kerel. Aan de ene kant is hij onzeker in een nieuwe omgeving die hij niet volledig kan overzien, aan de andere kant intelligent en slim genoeg om te beseffen en te laten zien dat hij heel goed weet dat sociale vaardigheden belangrijk zijn – en dus een praatje maakt met de kapster. Het gaat al snel over zijn horeca-opleiding, dat hij voor de richting catering gaat en hoe moeilijk die is en dat er vooral gelet wordt op details. Babbeldebabbeldebabbel. Genoeg te vertellen. Gaat prima. Als de kapster vertelt dat zij vroeger ook in de horeca heeft gewerkt, reageert hij heel serieus: “Ja, dat dacht ik al te zien. Ik merkte het direct op aan de professionele manier waarop de koffie hier geserveerd wordt. De suiker netjes recht aan de ene kant, het koekje er tegenover en de wijze waarop het kopje wordt vastgehouden. Dat soort details is heel belangrijk in de horeca.” En zo tovert hij weer eens een glimlach bij iemand tevoorschijn met zo’n typische (Asperger)Krijn-opmerking.

Opeens ziet hij op de kaptafel voor zich een uitdunschaar liggen en onderbreekt abrupt de kapster in haar verhaal “Weet je dat ik in het verleden een chronische angst heb opgelopen voor bepaalde soorten scharen? Dat komt door mijn moeder die niet zo goed kan knippen en me dan pijn doet. Ze trekt heel erg aan mijn haar, terwijl ze weet dat mijn haar heel gevoelig is. O, en ga je ook een tondeuse gebruiken? Dat vind ik ook niet zo fijn, want daarmee ben ik in mijn oor gesneden door een kapper. Het bloedde en deed erg veel pijn.” De kapster stopt even met knippen en legt uit dat het inderdaad weleens voorkomt dat iemand pijn wordt gedaan, bijvoorbeeld met een schaar. “Sterker nog“, vertelt ze “ik durf de nageltjes van mijn jongste niet zelf te knippen, vraag altijd of mijn moeder dat wil doen als die oppast.” Blijkbaar bevestigt het Krijn in zijn angst voor moeder-martelingen en hij verduidelijkt: “Gelukkig ben ik inmiddels over mijn angst voor de tondeuse bijna heen gegroeid, omdat dat een kapper was die me pijn deed – en niet mijn moeder.”

Ik schuif steeds ongemakkelijker in mijn stoel. De hele zaak hoort hoe ik hem traumatiseer – uit toon en formulering blijkt niets van frequentie of tijdstip. Ieder onderwerp komt uit zijn mond op een even onbekommerd serieuze manier. Ik voel de noodzaak uit te leggen dat het om iets van jaaaaren geleden gaat – dat ik hem heus niet regelmatig martel. En hij was een jaar of vier toen een kapster ooit een oor geraakt heeft. Sindsdien gaat er geen knipbeurt voorbij zonder dat bepaalde pijnlijke momenten eindeloos herverteld worden. Als ik toen over die typische (Asperger)Krijn-reacties had geweten….  Ach, hij kent deze kapster nu – en zij hem – wie weet wil hij volgende keer liever zonder mij. 😉